در آغاز انسان از ساعت آفتابی برای تعیین زمان استفاده می کرد. طبق گزارش ها، قدیمی ترین ساعت آفتابی در حدود 3500 سال پیش در یونان ساخته شد. این ساعت آفتابی از یک میله که روی زمین نصب شده بود و شاخصی دایره ای که نشانه هایی برای ساعات مختلف در اطراف آن علامت زده شده بود، تشکیل می شد. با تغییر محل خورشید در آسمان (در اثر چرخش زمین) ،طول محل سایه میله که بروی شاخص می افتاد نیز تغییر می کرد.طول سایه به 12 قسمت تقسیم شده بود. حتی امروز نیز چنین ساعت های آفتابی ، اغلب در پارک ها و باغ ها دیده می شود. بزرگترین عیب این ساعت ها این بود که شب ها و روزهای ابری ،قادر به تعیین زمان نبودند.
نمونه ای از ساعت آفتابی
پس از ساعت آفتابی ،ساعت آبی اختراع شد. در این ساعت ،سوراخ ظریفی در ته ظرفی ایجاد می شد و آن در ظرف پر از آبی قرار می گرفت. آب از طریق سوراخ داخل ظرف شناور می گشت و زمان ثابتی ،ظرف شناور در آب فرو می رفت.این نوع ساعت چه در شب و چه در روز، وقت را تعیین می کرد.
سپس ساعت شنی اختراع شد. یک ساعت شنی از ظرفی با سوراخی در ته آن تشکیل شده و از شن پر می گشت. ظرف دیگری زیر ظرف پر از شن قرار می گرفت. شنی که به داخل ظرف زیری می ریخت ،تعیین کننده وقت بود.این ساعت ها نتوانستند زیاد رواج یابند.
ساعت آبی که در گذشته برای تعیین زمان مورد استفاده قرار می گرفت
چینی ها روش ویژه ای را برای تعیین زمان اختراع نمودند. آنها طنابی را مرطوب می کردند و در فواصل معینی گره هایی را در آن ایجاد می کردند، سپس یک انتهای طناب را آتش می زدند. زمانی که طول می کشید آتش از گره ای به گره دیگر برسد ،واحد زمان بود.در سال 870 میلادی آلفرد کبیر ،پادشاه انگلستان یک میله شمعی را به عنوان ساعت مورد استفاده قرار می داد. این میله شمعی بزرگ از طول علامت گذاری شده،روشن می گشت.میزان سوختن آن تعیین کننده زمان بود.
نمونه ای از ساعت شنی
ساعتهای رومیزی و مچی با قسمتهای متحرک، در دوران باستان نیز در چین مورد استفاده قرار می گرفتند، اما در اروپا ، این ساعت ها در قرن 13 به کار افتادند. در سال 58-1657، هایژن اصل پاندول را در ساعت مورد استفاده قرار داد. فقط پس از این بود که ساعت های قابل حمل با استفاده از فنرهای مویی و چرخهای توازن اختراع شد. ساعت های این نوع اکنون نیز به کار می روند. در قرن 18 جواهرات بروی ساعتها نصب شدند. اکنون ساعتهای رومیزی و مچی باطری دار و کوارتزو دیجیتالی نیز در دسترس هستند. ساعتهای کوارتز دقتی کمتر از یک ثانیه در دوره 300,000ساله دارند.
منبع: کتاب هزار و یک پرسش و پاسخ